Gloria victis. Eliza Orzeszkowa

Z łaciny tytuł oznacza „chwała zwyciężonym”. To parafraza sentencji o przeciwnym znaczeniu – vae victis („biada zwyciężonym”) – Orzeszkowa dzięki swojej noweli przypomina odbiorcom, że nie tylko zwycięzcom należy się szacunek i pamięć. Za każdym wielkim zwycięstwem kryją się setki poległych bezimiennych żołnierzy, który często tracili życie w przegranych potyczkach.

Gloria victis to eksperyment prozatorski. Narratorem powieści jest antropomorfizowany las. Drzewa opowiadają historię zbiorowej mogiły powstańców styczniowych Wiatrowi. Autorka chciała przypomnieć bezwzględne poświęcenie powstańców, o którym poddawana rusyfikacji młodzież zaczynała powoli zapominać.